Ece ULUSUM
Trompetini özenle temizliyor Barış Demirel, üflemeye başlamadan önce enstrümanının önüne bir rulo tuvalet kağıdı koyuyor… Yaklaşık bir dakika süren parçasını böyle çalıyor. Instagram’da denk geldik, güldük. Ondan sonra dijital konserler arttı gitti.
Barış Demirel’in Instagram hesabından alınmıştır.
Karantina sürecindeyken İtalya’da sokağa çıkma yasağını aşabilen tek şey müzikti. Bir apartmandan başlıyor, balkondan balkona eşlik eden insanlar sayesinde tüm sokakları sardı. Şarkı söylemek iletişim bilimlerinde de denildiği gibi ‘bandolu vagon’ etkisi yaratıyor. Spontane gelişen mini balkon gösterileri İtalya’nın rutin etkinliği haline geldi, bugün hâlâ yapıyorlar… Bir diğer yandan profesyonel ya da amatör birçok müzisyen sosyal medyasından canlı yayınla mini dinletiler vermeye devam ediyor. Bunu gören ve konser iptallerine çare arayanlar da bu fikri geliştirme yarışı içine girdi. Türkiye’de müzik etkinliklerine ve müzik mekanlarına henüz izin çıkmadı. Bu noktada müzik sektörünün irili ufaklı oyuncuları kitlelerini kaybetmemek ve evinde vakit geçirmekte zorlanan yeni bir kitleyi de kazanmak için çabalıyor. Konsere gidemeyenin ayağına bu vesileyle konserler geliyor.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
YENİ KONSERLER YA DA YAYINLANMAMIŞLAR
Dijital konser verenlerden birkaçını sayalım. Zorlu Performans Sanatları Merkezi, geçen ay yerli ve yabancı isimlerden oluşan online konser takvimi yayınladı. Evinden ve stüdyosundan canlı yayın yapan isimler arasında Bedük, Fatima Hajji, Mark Eliyahu, Dua Lipa, Alexis French gibi isimler var. Konser disiplini havası var, saatleri bell, sanatçılar setlist hazırlamış, canlı yayın için teknik ekipman uygun ve enstrümanlar orada. Mekan işi daha da ileriye götürerek podcast’ler, sanal atölyeler de yapıyor. İş Sanat müzisyenlerden evde çekim yapmalarını istemiş. Şarkı seslendirenler arasında Melike Şahin, Cenk Erdoğan var. Öte yandan kimi konserlerin kayıtlarını yeniden kurgulayarak yayınlamaya başladı. Ancak hızlı yol alma heyecanları videoların kalitesine olumsuz yansıyor… Bu furyaya katılan diğer mekansa IF, sanatçılardan kısa kayıtlar yayınlıyor.
Öte yandan kardeş markalar Birlikte Güzel ve Kendine Has, dijital konserlerini evde ve evde festival olarak tanıttı. Ekin Beril ve Gökhan Türkmen canlı yayında konserler verdi, playlist’i hayranları hashtag’le belirledi. Evde Kal Fest ile Fatma Turgut & Can Baydar, Vera şarkılarını Instagram’dan söyledi. En son geçen ay LP bu seriye katıldı. Devam edecek mi bilemiyoruz, takipteyiz. Bir viski markasının müzik projesi Jam Session akustik konserler düzenliyor. Canlı yayın yapanların yanı sıra kaydettikleri eski etkinlik videoları arşivden çıkarıp yeniden kurgulayarak yayınlamaya başladı. Bu furyaya katılanlar arasında Borusan Müzik Evi, Babylon ve Jolly Joker gibi isimler var.
Mekanların yanı sıra müzisyenler de canlı yayın yapıyor. Kimisi müziği unutup işi sohbete çeviriyor kimisi çalıp söylüyor. En son izlediğimiz isim Ezhel bir yandan birasını yudumluyor diğer yandan sazıyla “Korona korona” diye şarkı söylüyordu. Doğaçlama takılıyordu. Zira işi konser statüsüne taşımadıkça doğal olması daha anlamlı. Bu akıma katılanlar arasında Kalben, Bilal Karaman, Kamufle, Deniz Tekin, Nova Norda, Ceylan Ertem, Can Bonomo var.
Ancak çoğunu izlerken teknik ekipman eksikliğini, görüntü ve ses kalitesinde sorunlara, zorba kullanıcı yorumlarına da maruz kalabiliyorsunuz. Herkes aynı anda yayın yapınca timeline dolup taşıyor. İzleyip izlememek elbette dinleyici tercihi, nihayetinde sola kaydırıp geçmek tamamen bizim elimizde. Nihayetinde cebimizden eksilmiyor ya… Sahi eksilmiyor, müzisyenler ve sektör nasıl geçinecek?
PEKİ YA TEKİNİK EKİP?
Mekanların ve markaların anlaştığı müzisyenlerin ötesinde diğerlerinin geçinme yolu henüz yok. Malum hükümetin salgın ek paketleri arasında da kültür-sanat dünyasını kollayacak bir madde yok. İş burada bir noktada tüm sektörde olduğu gibi sarpa sarabilir. Bu satırları yazarken Change.org üzerinden “Eğlence sektörü ve çalışanları bu krizden çıkamayacaklar” adında bir imza kampanyası başlatıldı. Henüz bir yere varamadı. Müzisyen Can Kazaz, Patreon üzerinden ücretli müzik dersleri başlattı ve geliri teknik ekipteki arkadaşlara vereceğini söyledi. Müzisyen desteği gelmedi, çok az sayıda katılım olunca da kampanyayı iptal etti.
Bu süreçte mekan ve markaların iş birliği yapıyor ama ışıkçısı, sesçisi ya da grubu bundan para kazanamıyor. Müzik dünyasının perde arkasında çalışan isimler olmasa konserler de olmaz, unutmamak lazım. Keşke konserler seyirciye kapalı salonlarda gerçekleşse ve oradan canlı yayınlar yapılsa. İngiltere’de birkaç mekan böyle ilerliyor. Bir diğer konuysa evde oturmaya, ayağına ücretsiz konser getirilmesine alışan insanları dışarı çıkarmak ve bilet alması için ikna etmekle uğraşılması gerekebilir. Bu elbette gelecekteki müzik sektörünün problemi…
Bu durumda para kazanmanın bir yolu var mı? Dünyada birkaç örneği var. Müzisyen Ron Gallo Instagram Live üzerinden Nashville’deki ev stüdyosundan yayın yapıyor. Serisinin adı #staythefuckhome. Gallo, müzik yaparken dinleyicilerinden Venmo veya PayPal’dan bağış istiyor. Şu zamana kadar binlerce kişi üç-beş katkıda bulunmuş. Bir başka alternatif Stageit adlı platform müzisyenlere ücretli dijital yayın yapmak için alan sağlıyor. Biletler, 1-2 dolar ancak dileyenler müzisyene bağışta bulunabiliyor. Albüm turnesi iptal Kalie Shorr benzeri platform Key üzerinden 6 dolar karşılığında haftalık konser veriyor. Gimme Radio, iptallerle geliri kesintiye uğrayan sanatçılara kendi şovuna yapma ve dilerse bağış talep etme, merch satma imkanı veriyor. Metallica her pazartesi YouTube’da yayınlayacağı içeriğinin yanına yine bağış imkanı veren bir buton ekledi. Bu bizim ülkede ne kadar çalışır bilinmez ancak yerli versiyonları için girişimde bulunabilir.
