Arda AŞIK
Aslında 90’ların ortalarında şekillenen Wilco grubunun esas oğlanı Jeff Tweedy, bir şeyleri çok net özetlemiş “Anlık hiçbir şey, hislere uzun süre hakim olmuş bir şeyin önüne geçemez.” Sadece İstanbul’u değil tüm Türkiye’yi Avrupa’yı ve hatta dünyayı etkisi altına alan oldies but goldies temalı partilerin bu başarısını ararken önce müzik dinleme alışkanlığımızda nostaljinin yerine bakmakta fayda var. Öyle ya, Spotify‘da sayısı 100 binle 3 milyon arasında değişen tam 6 tane OBG (Oldies But Goldies) temalı liste var. Bunun eğlence hayatına yansıdığını inkar etmek herhalde pek doğru olmaz. Biraz daha temele inelim: Müzik & beyin.
KIVILCIMLAR
Bir şarkıyı duyduğumuz anda işitme korteksimiz uyarılır. Ritimler ve melodiler bir bütün halini alır. Müzikle etkileşim biçimimiz ise farklılık gösterir. Kafamızın içinde şarkı söylemek, hareketleri planlayıp koordine eden premotor korteksi uyarır. Müzikle dans edince nöronlar, vuruşlarla sekronize olur. Şarkıyı dinlerken ise prefrontal korteks ve hatıralar tetiklenmiş olur. Tabii hatıralar da duygular olmadan pek anlamlı değildir. Müzik dinlerken dopamin, serotonin ve oksitosin gibi keyif verici hormonlar salgılanır. Ve bir şarkıyı sevdikçe salgılanan hormonlar artar, kokain gibi bir etki alır başını. Evet, herkeste böyle kıvılcımlar gerçekleşir. Ancak 12 ile 22 yaş aralığındaki insanlarda bu kıvılcımlar bir havai fişek gösterisine döner. Ergenlik dönemini takip eden nörolojik gelişimde sevdiğimiz müzikler loblarımıza iyice kazınıyor. Ergenlik hormonları da bize o an her şeyin çok önemli olduğunu söylüyor. En küçük şeye alınma ya da onunla mutlu olmak da buradan geliyor. Leeds Üniversitesi’nde yaklaşık 10 yıl önce yapılan bir araştırma da 10-30 yaş aralığındaki anıların en çok hatırlananlar olduğunu doğruluyor.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
HANGİMİZ SEVMEDİK?
En kritik nokta ise müziğin görsel korteksi de harekete geçirmesi. 1999 yılının Kasım ayında akademik dergi Memory & Cognition‘ın 6’ncı sayısında yayınlanan Music, emotion, and autobiographical memory: They’re playing your song başlıklı araştırma müziğin genel birikimleri uyandırdığını söylüyor. Pitbull’un Calle Ocho‘su çaldığında hangimizin yüzüne 10 yıl öncesinden deniz tuzu ve kum çarpmıyor? Üniversitede yurt dışına değişim öğrencisi olarak giden birini düşünün. Aradan yıllarca geçse de bir barda Wonderwall‘a beraber eşlik ettiği gençlik aşkını hatırlatacak bir parça çalma listelerinden birinde elbette yer alacaktır. Ya da ‘road trip’ yaparken dinlediğiniz şarkılardan oluşan bir CD arabanızda hazır bulunuyordur ve içinde Hotel California muhakkak vardır. Pozitif‘in booker’ı Elif Cemal ise patlamanın sebebini “90’lar, bugünün en belirleyici eğlence tüketicisi olan Y kuşağının popüler kültürle ilk buluştuğu dönem, dolayısıyla genç nesil de hemen kendi nostaljisini ve çocukluğunun izlerinin peşine düşüyor” diyerek açıklıyor. 90’larda özellikle Türkiye’deki pop müzik çeşitliliği de bu nostalji arayışının sürekliliğini sağlıyor tabii…
BAYRAĞIN RENGİ BABYLON
İşte tüm bu güzellikleri yad etmek aşkına dünyanın dört bir yanında oldies but goldies partileri düzenleniyor, çalma listeleri yapılıyor. Türkiye’de ise bu misyonu neredeyse 20 yıldır Pozitif ve Babylon üstleniyor. Elif Cemal, Oldies but Goldies fikrinin Murat Beşer ve Murat Abbas‘tan geldiğini söylüyor “2003 senesiydi sanırım ‘Bunu Babylon’da yapmak istiyoruz’ dediler, o gün bu gündür durum belli. Uzun yıllardır Babylon’un en dikkat çeken etkinlik serilerinden biri oldu.”
20 YILLIK UYUM
Murat Beşer ve Murat Abbas’a göre, ülkemizin gece hayatının ve eğlence dünyasının istikrar sembolü, “Aynı mekanda, iki aynı DJ ve bir görselci ile sürdürülen, bu kadar uzun soluklu ve kesintisiz bir parti var mı acaba dünyada?” Evet, Oldies but Goldies gecelerinde iki DJ arka arkaya yarımşar saat, 20 yıllık uyumla çalıyorlar. “Aynı şekilde görselci de bu ritme ve akışa mükemmel uyum sağlamıştır” diyor Beşer ve Abbas. Gece 23:00 ile 00:10 arası gecenin en yüksek seviyesini oluşturuyor. Bu zaman diliminde playlist’in en hızlı ve eğlenceli parçaları çalınıyor. “Bir gecenin playlist’i disko, funk, pop, rock, synth -pop türünde parçalardan oluşmakla birlikte, her partide playlist yaklaşık olarak yüzde10 ila 15 arasında değişiklik gösterir.”
YENİ POP ESKİYİ ARATIYOR
Kurumsal iletişim uzmanı Zeynep Yiğit“ Eski pop şarkıların güzel olup olmaması umurumda değil, bana eski günleri hatırlatıyor. Şimdiki pop şarkılarını dinlemek eziyet ve hatta baş ağrısı” diyor. Malum 90’lar özel televizyon kanalları ve radyoların hayatımıza girdiği dönem. Herkes televizyonda duyduğu sesleri dinlemeye başladı. Müzik kalitesiyle ilgili yorum yapmak güç ancak o zaman tüm yapılanlar ilk olduğundan heyecanla tüketiliyordu. Şarkı sözlerinden tutun da kliplere kadar müstehcen ve iddialı içerikler yer alıyordu. Şimdi de zaten Hey gidi 90’lar diyor, olides but goldies konsept partilerinde 70’lerle çılgınca eğleniyoruz. Keza yeni pop eski pop müziği aratıyor. Babylon da OBG konser serisine Türkçe pop müzik çalan Hey Gidi Günleri bu potansiyeli görerek ekledi.
Back on Stage: No 6 Mayıs sayımızın kapağı. Okumak için tıklayabilirsiniz!
OBG TEORİ 345
Dünyada da durum çok farklı değil. Özellikle Avrupa’da birçok oldies but goldies temalı konser ve hatta festivaller yapılıyor. Google Trends’e baktığımızda ‘oldies but goldies‘ aramasını yapan ilk 5 ülke sırasıyla İsviçre, Avusturya, Almanya, Romanya ve Türkiye. Açıkçası bu bilgiyi verirken tespit kasmak niyetinde değildim ancak bu ülke isimlerini yan yana görünce; 100 yıllık tarihlerinde yaşadığı tuhaf sorunlar ve sürekli geçmişlerine takılı olmasının bir yansıması olabilir mi bu partiler? Vav! Biraz uçtum sanırım… Konu eksenine dönersek; çevrimiçi yayın yapan bağımsız radyoların en az bir OBG temalı yayını var. En çok aranansa Alman radyocu Antenne Bayern Oldies But Goldies. Türkiye’de de birçok radyo istasyonun nostaljik kanalları var. En çok tercih edilen internet radyosu Karnaval’ın bünyesinde böyle 5 yayın var; Greats Hits Of All Time, Retroturk, Metro 80’ler, Metro 90’lar, ve Pop90. Tabii bunları yanı sıra Pal Nostalji, Kent FM ve 90’lar FM var.
