Arda AŞIK
Başlığın yüzeysel sebebini peşinen söyleyelim. Q Magazine, Thom Yorke‘u müzik endüstrisindeki en güçlü 6’ncı kişi olarak seçti. Ancak, ‘güç’ tabirini üstün körü geçmemekte fayda var. Zira bu, en iyi ses ya da en iyi müzisyen gibi bir unvan değil. Gücün manası, yazı aktıkça ortaya çıkacak. Vokali, gitarı ve piyanosuyla bağdaştırdığımız, en çok İngiliz grup Radiohead‘e yakıştırdığımız Thom Yorke, bas gitar ve davul da çalabilen bir multienstrümantalist.
Doğumundan hemen sonra nükleer fizikçi babasının işi sebebiyle ailece İskoçya’ya yerleşiyorlar. Yorke, okul okul gezmiş. 7 yaşında eline ilk kez gitar aldı, 10 yaşında idolü Brian May’in ev yapımı gitarı Red Special‘dan etkilenip kendi gitarını yaptı. Bu sırada son okulu Abingon’a kayıt oldu. 1985’te Siouxsie Sioux konserinden aldığı ilhamla sahne sanatçısı olmayı kafasına koymuş. Aynı yıl okulda tanıştığı Ed O’Brien, Philip Selway, Colin ve Jonny Greenwood kardeşlerle adını prova yapabildikleri tek günden esinlenerek On a Friday adlı grubu kurmuşlar ve Radiohead’in temelleri atılmış. Okuldaki müzik şefi Terence Gilmore-James, Yorke’un Jonny kadar iyi bir müzisyen olmadığını ancak iyi bir düşünür ve deneyci olduğunu söylüyor.
Trafik kazası
Yorke, mezun olduktan sonra kendine bir boş yıl ayırıyor. Bu süreçte işlere girip çıkıyor. Ardından bir trafik kazası geçiriyor. Neyse ki cana gelmiyor… Her işte bir hayır vardır. Kaza, Radiohead’in, deneyselliğe dönen virajındaki soyut sözler, yoğun katmanlı ses ve eklektik etkilerle bezeli albümü OK Computer‘daki Killer Cars ve Airbag parçalarına hayat veriyor. 1997’de yayınlanan albüm dünya çapında neredeyse 8 milyon satıyor. 40’ıncı Grammy Ödülleri’nde En İyi Alternatif Albüm seçiliyor.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
Bir türün sonu
‘Güçlü’ albüm, Ada rock’ının çizgisini Britpop’tan çıkarıp melankolik ve atmosferik alternatif rock yerine sokuyor. Thom Yorke’un yazdığı küreselleşme, duygusal izolasyon, kapitalizm göndermeli sözlerden oluşan albüm, 21’inci yüzyıl yaşamını önceden sezen bir eser. Radiohead’in ilham olduğu gruplardan Coldplay‘in vokalisti Chris Martin, “Albüm benim hayatımı değiştirdi, Dick Cheney dinlese onunkini de değiştirirdi ve dünya daha iyi bir yer olurdu” diyerek albümün ne kadar etkili olabileceğine dikkat çekiyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin Washington’daki ulusal kütüphanesi olan Kongre Kütüphanesi, 2014’te albümü ‘kültürel, tarihi ve estetik açıdan önemli’ bularak Ulusal Kayıt Sicili’ne dahil ediyor.
Kehanet
Thom Yorke’un kehaneti, evrensel olduğu kadar bireysel. Öyle ya, Brad Pitt, Dövüş Kulübü filminin çekimlerinde OK Computer‘ı dinliyormuş. Ne tesadüf ki, Yorke, bu albüm için bu filmin soundtrack çalışmasını geri çevirmek zorunda kalıyor. Filmin parçasını yapan ise Yorke’un idollerinden Pixies grubu oluyor. Aynı şekilde Danielle Radcliffe de Harry Potter‘ın çekimlerinde… Hatta filme en uygun soundtrack’in bu albüm olduğunu söylüyor. Christopher Nolan, beyin yakan Memento filminde Paranoid Android şarkısını kullanmak istiyor. Telif hakkı yüksek gelince Kid A albümünden Treefingers‘ı alıyor.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
İnziva
Albümün turnesinin ardından Yorke, önce şöhretle savaşmaya başlıyor, R.E.M.’in solisti Michael Stipe‘ten tavsiye bile alıyor. Bu süreçte ilham perisini kaybedip Cornwall’a taşınıyor. Doğada inzivaya çekilip kafasını dinlemeye başlıyor. Uçurumların kenarında yürüyüşler yapıyor. Hiçbir insan sesi duymak istemeyince müziğe olan iştahını Aphex Twin ve Autchere gibi isimlerden elektronik müzik dinleyerek gideriyor. Grubun 2000’de çıkardığı Kid A ve 2001’de çıkardığı Amnesiac albümlerinde, inzivanın izleri görülüyor. İşlenmiş vokaller, belirsiz sözler, sintetizer, davul makineleri ve örnekleyici gibi elektronik araçlar…
Bu gönderiyi Instagram’da gör
İki albüm hayranları ve eleştirmenleri ikiye bölüyor. Ancak daha sonra Kid A, Rolling Stone ve Pitchfork tarafından 2000’lerin en iyi albümü olarak gösteriliyor. 2003’te grup, rock ve elektroniğin harmanlandığı altıncı albümleri Hail to the Thief‘i yayınlıyor. Albüm, Yorke baba olduktan sonra dünya görüşünün değişimiyle beraber, sözleri açısından Orta Doğu’daki olaylara ve milenyumla beraber batıdaki sağ rüzgara cevap niteliği taşıyor.
Albümün ardından grup ara verirken Yorke, çalışmaya devam ediyor. 2006’da ilk solo albümü The Eraser‘ı çıkarıyor. Albüm, Yorke’un elektronik müziğe olan sevgisi ve ilgisinin en büyük göstergelerinden.
Endüstri devrimi
Grup, 2007’de bağımsız olarak yayınladıkları yedinci albümleri In Rainbows‘u ‘dilediğin kadar öde’ usulüyle piyasaya sürüyor. Albüm, müzik endüstrisinde bir devrimin ve büyük çıkar tartışmaların başlangıcı oluyor. Beatles‘ın davulcusu Ringo Starr, durumu “Müzik endüstrisi dağıldı ve biz artık herkesin müzik indirebildiği yeni, dijital bir çağdayız” derken Radiohead’in ve yaptıkları ödeme sisteminin müthiş olduğunu belirtiyor, “Tanrı onları korusun!” U2’nun vokalisti Bono, dönemin kısıtlı kaynaklarına karşı Radiohead’in yaratıcılık ve cesaretini överken onları ‘kutsal bir yetenek’ olarak tanımlıyor. 2011’de The King of Limbs, 2016’da ise A Moon Shaped Pool yayınlanıyor. Thom Yorke’un ikinci solo albümü Tomorrow’s Modern Boxes, ücretli dijital endüstriye karşı savaşı devam ettiriyor. Yorke’un vokalini piyanosuyla, elektronik beat ve dokularla harmanlayan albüm, eleştirmenler tarafından korkunç ve sinirsel olarak tanımlanıyor. 2018’de ise ilk soundtrack albümü Suspiria‘yı aynı isimli korku filmi için çıkarıyor. Albümünde ilham kaynağı Brexit ve Trump oluyor.
Hack’lenen Computer & Anima
Radiohead, OK Computer‘ın yapım sürecinden kalan bilinmedik parçaların hack’lenerek ele geçirilmesi sonucu fidyeyle tehdit edildi. Ancak grup 11 Haziran’da kayıtları MiniDiscs (Hacked) adıyla yayınladı. 27 Haziran’da Thom Yorke, Anima adlı solo albümünü çıkardı. Elektronik sesler ve dekonstrükse edilmiş gürültülerin temelinde olduğu albüm anksiyete ve distopya temalı. Aynı adlı kısa filmi de yayınlandı. Kaza, fidye, anksiyete, depresyon, tıkanıklık gibi birçok soruna rağmen endüstride söz sahibi olan, devrim yapıp tartışma açan ve albümleri şu ana kadar 30 milyon satan Radiohead ve Thom Yorke, Hollywood’da Hall of Fame’e adlarını yazdırdılar. 6’ncı güç olmaya devam ediyorlar.
50
Yorke’un yaşı
1993
Radiohead ilk albümü Pablo Honey ‘yi çıkardığı tarih. Yorke ilk solo albümü The Eraser’i ise 2006’da çıkardı.
6
Yorke bugüne kadar altı filmde soundtrack’inde yer aldı. Kuşkusuz Suspiria en vurucusu oldu.
1.4 milyon
Geçen ayki Spotify dinleyici sayısı. Grubu Radiohead’in aylık dinleyici sayısıysa 10 milyonun üzerinde.
