Zeynep BEŞERLER

Gece çökerken yalnız kovboyun yaktığı kamp ateşine derin derin bakarken gömleğinin cebinden çıkardığı hüzünlü melodilerle dolu küçük bir çalgı aleti olarak gelir akıllara… Kolay taşınabilmesi ve her yerde bulunabilmesiyle yalnızlığın can dostu olarak kovboyların vazgeçilmez çalgısıdır. Tüm western filmlerinde rastlarız buna, hatta Red Kit gibi çizgi romanlarını da es geçmemek gerek! Blues, country ve western müzik dallarında oldukça yaygın bir alet. Çoğumuzun bildiği bu küçük alet aslında armonika, ağız armonikası, harmonika olarak da adlandırılıyor fakat genel olarak mızıka adıyla biliniyor.

İtalyanca armonica kelimesinden türeyen bu küçük alet, nefes ve dille çalınan delikli bir çalgıdır. Üflemeli çalgı grubu ailesi içerisinde en küçük müzik aleti olan mızıka, üflenen havanın etkisiyle titreşerek değişik tonlarda ses veren metal levhacıklar içeriyor. Bu levhacıklar ağaçtan yapılmış kutunun içerisinde ayrı ayrı oluklara yerleştirilmiş kutunun üst ve alt kademesinde koruyucu metal levhalarla kaplanıyor. Çalacak olan kişi de mızıkanın ön yüzündeki deliklere basarak ya üflüyor, ya da içine çekerek kutunun içinde bir akım yaratıyor. Bu hava akımı da metal levhacıkları iterek iki yana doğru serbestçe titreşmelerini sağlıyor.

Dünyada yıllardır popülerliğini koruyan mızıka, 1820’lerde Christian Friedrich Buschmann‘in kardeşine yazdığı bir mektupta yeni buluşunu bahsetmesiyle ortaya çıkıyor. “Klavyesiz tam 21 nota değeri verebiliyor. Üstelik notayı istenilen uzunlukta seslendirebiliyorsun…” O zamanlar Buschmann’in çalgısına Mundaoline ismi verildiği söyleniyor.. Almanya ve Avusturya’da da popülerliğe erişen mızıka o dönemler Lincoln’un yürüttüğü seçim kampanyasında halka aynı konumda olduğunu göstermek için armanikayı kullandığı söyleniyor. İki farklı türü olan mızıkalar, diyatonik ve kromatik olarak ikiye ayrılıyor. Ritcher olduğu iddia edilen kişi tarafından on delikli diatonik mızıka icat ediliyor ve adını Vamper şeklinde duyuruluyor. Günümüz mızıkalarına çok yakın dizaynı bulunan alet, Alman saat tamircisi Mathias Hohner’in de elini değdirmesiyle bugünkü şeklini alıyor. Diyatonik mızıkanın kromatik mızıkadan tek farkı ise sadece major notaları çalabiliyor olması… Kromatik mızıkalarda tüm notalar çıktığı için her ton şarkı çalabiliyorsunuz.

1820
Mızıka 1820’lerde Christian Friedrich Buschmann tarafından tasarlandı.

10.100 dolar
En pahalı mızıka Hohner Silver Concerto‘nun fiyatı 10 bin dolar.

En sevdiğimiz 10 mızıkalı şarkı
1. The Beatles – Love me Do
2. Aerosmith – Crazy
3. Bob Dylan – Oh, Sister
4. Metallica – Tuesday’s Gone
5. Blues Traveler – Hook
6. Led Zeppelin – Bring it on Home
7. Pink Floyd – Hey You
8. Mumford and Sons – I Will Wait
9. The Lumineers – Hey Ho
10. Extreme – More Than Words